Vijfhonderddrieënzestig

Vijfhonderddrieënzestig

De komende vier jaar ga ik mijn bezigheden in de raad vastleggen in korte of lange(re) blogs. Hiermee wil ik meer inzicht geven in wat ik doe en wat ik aan kennis heb opgedaan.

Donderdag 12 mei jl. was het debat over de uithuisplaatsingen van kinderen door het Toeslagenschandaal. Dat heeft landelijk voor de nodige ophef gezorgd. Ook in Zoetermeer zijn er door de pers een aantal artikelen geschreven over de ouders die in Zoetermeer getroffen zijn. In die artikelen hebben de cijfers nooit echt de boventoon gevoerd toch vind ik het belangrijk om dit een keer duidelijk op papier te zetten. De gemeente is namelijk belast met de zorg en ondersteuning voor de ouders en kinderen.

Hoofdzakelijk zal ik in dit artikel cijfers gaan benoemen mogelijk dat ze op een gegeven moment wat duizelen. De cijfers geven een goed beeld van de gigantische omvang zowel landelijk als in Zoetermeer. Nog een andere opmerking vooraf. De cijfers zijn pas bekend vanaf 2015 door invoering van de nieuwe Jeugdwet. Hierdoor zijn jeugdzorgaanbieders verplicht om gegevens over de verleende jeugdhulp en jeugdbescherming bij het CBS aan te leveren. Een groot deel van de cijfers heb ik dan ook van het CBS. Het Toeslagenschandaal beslaat natuurlijk een veel langere periode, waardoor de cijfers geen volledig beeld van de absolute omvang geven.

Cijfers Nederland

Mogelijk dat het u niet ontgaan is, de berichten in de media over de uithuisplaatsingen. Mocht u het cijfer niet weten, het gaat om 1.675 kinderen zijn. Laat dit aantal tot u doordringen. Duizend zeshonderdvijfenzeventig kinderen zijn in totaal uithuisgeplaatst waarbij er ook een link is naar het Toeslagenschandaal. Op 30 december 2021 waren er in totaal 555 kinderen die nog niet herenigd waren met hun biologische ouders.

Op 30 december 2020 waren er 420 kinderen nog uithuisgeplaatst. Op 30 december 2021 waren van de 420 kinderen nog 280 uithuisgeplaatst. Met andere woorden van de 555 kinderen die er niet thuis wonen zijn er 280 die ook op 30 december 2020 niet thuis woonden. Een snelle rekensom leert dat bijna het dubbele aantal kinderen erbij is gekomen in één jaar.

Dat kan twee redenen hebben. Cijfers worden nu pas verwerkt omdat de ouders zich later hebben gemeld (oude cijfer van uithuisplaatsingen was 1.115) of dat de uithuisplaatsingen door zijn gegaan. Die laatste mogelijkheid veracht ik en hoop dat het niet zo is maar ik vrees het ergste. Er is tot op heden namelijk echt geen genade voor de gedupeerden.

Kort samengevat; De cijfers zijn niet volledig want de cijfers worden pas bijgehouden vanaf 2015. In totaal zijn er 1.675 kinderen uithuisgeplaatst. Voor 555 kinderen is hun situatie nog steeds onveranderd. De uithuisplaatsingen lijken niet te zijn gestopt het afgelopen jaar. Ze vinden nog steeds plaats.

Cijfers Zoetermeer

Dan maak ik nu de overgang naar de Zoetermeerse situatie. We hebben het inmiddels over 563 erkende gedupeerden in deze stad. In mijn eerste set schriftelijke vragen (van 29 september 2020) waarin ik vroeg naar hoeveel gedupeerden er in Zoetermeer zijn. Hierop was het antwoord 124. Het gaat inmiddels dus om 563 ouders! Mensen die net als u wellicht kinderopvangtoeslag hadden aangevraagd. Het verschil met u is dat zij binnen het algoritme van een racistische fraude opsporingslijst vielen en hierdoor onterecht werden aangemerkt als fraudeur. Hun leven is vanaf dat moment een hel. Sommige ouders zijn als het gevolg daarvan hun kind kwijtgeraakt. Naast verhalen van ouders die hun kinderen kwijt zijn ken ik ook verhalen van ouders die gescheiden of hun huis en baan kwijtgeraakt zijn.

De woede, de pijn, de angst, het wantrouwen van deze ouders ben ik gaan begrijpen door gesprekken met hen. Een vraag die ik mij zelf elke keer heb gesteld: wat kan ik voor die ouder betekenen? Kan ik als raadslid een zorg voor hen wegnemen, zo ja welke en hoe? Door mijn inzet namens het CDA Zoetermeer zijn er twee dingen concreet gedaan: i) er een loket geopend waar de ouders zich konden melden en; ii) zijn gemeentelijke schulden kwijtgescholden.

Nu de kinderen, de kinderen van de rekening, “de Staatsontvoeringen” om met de woorden van Peter Pannenkoek te spreken. Ik maak wel één kanttekening: sommige kinderen kunnen ook zonder dat het Toeslagenschandaal hun gezin zou hebben getroffen uithuisgeplaatst zijn. Toch ga ik ervan uit dat heel erg veel van deze kinderen gewoon thuis hadden kunnen wonen als deze ouders niet het onrecht was aangedaan dat hun is aangedaan.

De eerste cijfers van 26 november 2021 geven voor Zoetermeer het volgende beeld. Het gaat op dat moment om ongeveer 487 erkende gezinnen. Zoveel getroffen gezinnen betekent dat er 855 kinderen in minderjarige leeftijd ook geraakt zijn. Ongeveer 25 kinderen zijn in de periode van 2015-2020 uithuisgeplaatst waarvan dat bij 15 nog het geval is.[1] Ik heb het nu over eind november vorig jaar. Inmiddels is het mei 2022. Het aantal kinderen dat in Zoetermeer slachtoffer is van het grootste schandaal in de recente politieke geschiedenis is opgelopen tot 1.005. Waarvan totaal ongeveer 40 kinderen uithuisgeplaatst zijn en ongeveer 25 kinderen dat nog steeds zijn. Verschrikkelijke cijfers en vooral het aantal geraakte kinderen vind ik schrikbarend hoog. Hopelijk hebben we de gezinnen in beeld en zijn we bezig om de ouders te laten zien dat de overheid er wél voor hen is.

In beantwoording op mijn schriftelijke vragen van 24 januari 2022 werd het volgende beeld gegeven over het totaal aantal uithuisplaatsingen over vier jaar. Deze aantallen zijn niet verder gespecificeerd naar getroffen ouders door het Toeslagenschandaal. In 2018: 101 kinderen; in 2019: 86 kinderen; in 2018: 72 kinderen; en in 2021: 69 kinderen. Het verschil in soorten uithuisplaatsingen ‘vrijwillig’ of gedwongen kon niet worden gegeven. Met andere woorden in 2021 zijn er 69 kinderen in Zoetermeer uithuisgeplaatst waarvan 25 daarbij een relatie hebben met het Toeslagenschandaal. Ik kan mij bijna niet voorstellen dat niemand deze verhoudingen ooit is opgevallen, want het percentage kinderen dat een relatie heeft met het Toeslagenschandaal en uit huis is geplaatst is op basis van het huidige cijfers ongeveer 36%.

In Zoetermeer hebben zich 852 ouders zich gemeld als gedupeerde hiervan zijn er inmiddels dus 563 als zodanig erkend. Dit betekent dat er ongeveer 290 ouders nog niet beoordeeld zijn en theoretisch ook als gedupeerde ouder erkend kunnen worden. Met dat in het achterhoofd ben ik heel benieuwd hoe de cijfers van uithuisplaatsingen zich blijven ontwikkelen de komende weken en maanden.

Nu zal u misschien denken dat zijn grote getallen maar hoe verhoudt zich dat met het landelijke beeld. Dat is als volgt: met deze aantallen getroffen kinderen is Zoetermeer de 6e stad van Nederland. Op basis van het totale aantal kinderen dat uithuisgeplaats is staat Zoetermeer op de 5e plaats. Dit is geen dossier waarin Zoetermeer ‘de Plek’ zou moeten zijn.

Ambtenaren doen hun best voor de getroffen inwoners. Zij kunnen te maken krijgen met wet- en regelgeving die hen belemmert in de uitvoering. Ik doe hierbij dan ook een oproep naar de ambtenaren en ook de wethouder om beperkingen in regelgeving, die we lokaal kunnen oppakken, te (laten) agenderen in de raad, zodat we met elkaar naar een oplossing kunnen werken. Hopelijk kunnen we hiermee samen langzaamaan werken aan herstel van vertrouwen bij deze ouders en kinderen waardoor zij deze lijdensweg achter zich kunnen laten. Want één ding is duidelijk deze inwoners is ongekend onrecht aangedaan. Dit mag nooit meer gebeuren.

Contact

Ik kom graag met de getroffen ouders en kinderen in contact. Ik wil uw verhaal graag horen, u staat niet alleen. U vindt in mij een luisterend oor en medestander. Laten we uw nood centraal gaan stellen en het systeem ondergeschikt.

[1] Cijfers worden afgerond op vijftallen om onthulling te voorkomen